Kişilik bozuklukları uzun dönemli, şiddetli ve dirençli düşünce ve davranış kalıplarıyla bütünleşmiş zihinsel bozukluklar sınıfıdır. Kişilik bozukluklarından biri olan histrionik kişilik bozukluğuna sahip bireyler genellikle, rol yapıyormuş gibi, duygusal ve olumlu izlenimler bırakmaya çalışan, çok renkli, dikkatleri üzerlerine çekmeye çalışan ve başkalarını etkilemeye  yönelik davranışta bulunan kişilerdir. Histrionik kişilik bozukluğunun  tarihçesi; Hipokrat’ın  2400 yıl önce tanımlamış olduğu  histeri kavramına dayanır. Daha sonraları psikanalitik  tedavilere değişik yanıt vermeleri  açısından bakıldığında bir araştırmacı, iyi histerik , histerik özelikler gösteren depresif karakter ve iyi sanılan histerik diye histrionik  kişilik bozukluğunu üçe ayırmıştır.
Tanı Koydurucu Özellikler
Histrionik kişilik bozukluğu olan kişiler, dikkat çekme isteği, renkli ve gösterişli giyinme, olayları büyütme ve dramatize etme, abartılı duygusal tepkiler ve mimiklerde bulunma gibi davranışlara sahiptirler. Duyguları, inançları ve olaylar üzerindeki düşünceleri sürekli değişir. Konuşmalarında sık sık dramatik vurgular yaparlar. Farkında olmadan başkalarını taklit edebilirler. Stres altındayken gerçeği değerlendiremezler. Uyarım ve dikkat peşindeki histriyoniklerin görünüş ve davranışları genellikle oldukça abartılı ve duygusal, aynı zamanda cinsel açıdan da kışkırtıcı ve baştan çıkarıcıdır. Partnerlerini baştan çıkarıcı davranışlar ve duygusal manipülasyon ile kontrol etmeye çalışırlar, ancak bununla birlikte bağımlılık düzeyleri de oldukça yüksektir. Kadınlar; cezp edici ve ya cilveli, erkekler ise; daha çok başkalarını övmede cömert ve fırsat buldukça baştan çıkarıcı davranışlarda bulunurlar. Konuşmaları genellikle muğlak ve izlenimcidir; çoğunlukla onları aşırı tepkisel, yüzeysel ve içtenliksiz olarak gören başkalarının onayına aşırı gereksinim duyan, ben-merkezli, kibirli kişiler olarak algılanırlar. Bunların yanısıra hayal güçleri çok yüksektir ve yaratıcı düşüncelere sahiptirler. İlişkilerinde çok kaprislidirler ve kolay tahrik olabilirler. Bu yüzden engellemeye, reddedilmeye ve düş kırıklığına tahammülleri oldukça azdır. Genellikle dost canlısı ve yardımsever olarak görünürler. Övülmeyi çok severler, ilişkilerinde kendilerinden bahsedilmek hoşlarına gider. Histrionik kişiler sürekli başkalarına bağımlılık duyarlar. Bunun altında yatan iki temel düşünce vardır; ‘ben yetersizim ve kendi yaşamımı kendim çekip çeviremem’ ve ‘değerli olabilmek için herkes tarafından sevilmeliyim’. Dışlanmaya ve yalnız kalmata karşı aşırı duyarlıdırlar ve ‘ya hep ya hiç’ şeklinde düşünmelerine sebep olur. Genel anlamda kaygısız ve çok bilmiş davranırlar, her konu hakkında bilgi sahibiymiş gibi bir tavır içerisindedirler. Kişisel ilişkileri iyi olsa dahi derinlik ve süreklilik yoktur, sığdır. Kendilerini genellikle kişiler üzerinde bıraktıkları izlenimlere ve yaşadıkları ilişkilere göre tanımlarlar. Bu yüzden sorumluluk almaktan ve iç gözlem yapmazlar, iç görüden yoksundurlar. Kabul görme, teşvik etme ve övülme gibi konularda doyumsuzlardır. Kabul görmeme, övülmeme ve ilgi görmeme gibi durumlar sonucunda yoğun kaygı yaşarlar bunun sonucunda değersizlik ve boşluk duygusunu yaratır. Bir işi başarmak adına veya kabul görülmek için kolaylıkla yalan söyleyebilirler. Gereksiz isteklerde bulunan, huysuzca davranan ve ilişkilerinde uyumsuz olan insanlardır. Kolay etki altında kalırlar. Dışavurumları ve tepkileri abartılıdır.
Ortaya Çıkma Nedeni         
Temelde psikolojik bir durum olarak kabul edilmektedir ve genellikle babanın mesafeli ve hoşgörülü davranmaması annenin ise kışkırtıcı ve ayartıcı davranması örüntüsü ile karşılaşılmaktadır. Yapılan çalışmalarda genetik etki düşük düzeyde bulunmaktadır. Çalışmaların sonucu genellikle çocukluk çağı travmalarıyla ilgili veriler vermektedir.
Görülme Sıklığı  
Bu bozukluğun genel nüfustaki yaygnlığı %2 ila 3 olarak tahmin edilmektedir. Kadınlara erkelerden daha sık histrionik tanısı konmaktadır. Bazı çalışmalar, kadınlarda erkeklere oranla daha sık görüldüğünü söylemektedir. Cinsiyete bağlı olası farklılığın nedenleri çok tartışmalı bir konudur. Konuyla ilgili başka bir çalışmaya göre, bozuklukta göze çarpan ve bilinen cinsiyet farklılıkları aslında histriyonik kişilik bozukluğunun kadınlar arasında daha yaygın olmasını öngörmemektedir. Cinsiyet farkı var gibi görülmesinin nedeni toplumdaki cinsiyet rollerinden kaynaklandığı görüşüdedirler. Bazı çalışmalarda somatizasyon ve alkol kullanım bozukluklarıyla birlikte görüldüğü bulunmuştur.
Tedavi Yöntemi         
Genellikle grup veya bireysel analitik yönelimli psikoterapi önerilir. Histrionik kişilik bozukluğu olan hastalar gerçek duygularının farkında değillerdir. Bundan dolayı bu duygularının açığa çıkarılmasında terapötik yaklaşım önemlidir. Değişkenlik gösteren duygu durumları için de düzenleyici bir ilaç kullanabilmektedirler.

Psikolog & Aile Danışmanı
Gamze HASANDAYIOĞLU